Türkiye’de Yabancı Öğrenciler İçin Vergi Muafiyetleri

Türkiye’ye eğitim, tedavi, istirahat veya seyahat amacıyla gelen yabancılar, Türk mevzuatında Türkiye’de yerleşmiş sayılmazlar. Bu nedenle, üniversite öğrencileri Türkiye’de yalnızca eğitim amacıyla bulunuyorlarsa ve 6 aydan fazla kalmadılarsa, Türkiye’de vergi mükellefi olarak kabul edilmezler. Bu özel durum, birçok uluslararası öğrenci için kaçınılmaz bir avantaj sağlar; zira bu kişiler, genel olarak gelir vergisi sorumluluğuna sahip olmayacaklardır.

Ancak durum, yabancı öğrencinin Türkiye’de bir işte çalışıp gelir elde etmesi ya da Türkiye’deki bir sponsoru aracılığıyla gelir vergisi beyannamesi vermesi halinde değişir. Bu tür durumlarda, öğrenciler belirli vergi muafiyetlerinden ve indirimlerinden yararlanabilirler. Dolayısıyla, öğrenci vizesi ile gelen kişilerin, çalışma haklarını ve hangi koşullarda gelir elde edebileceklerini iyi anlamaları önemlidir.

Yabancı öğrenciler için doğrudan bir vergi muafiyeti olmamakla birlikte, eğitim masraflarının karşılanması durumunda bazı indirimler söz konusu olabilir. Öğrenciler, genellikle kendi adlarına gelir vergisi beyannamesi vermedikleri için bu indirimlerden yararlanamazlar. Ancak, burs veya bir aile/sponsor tarafından karşılanan eğitim masrafları, eğer sponsor Türkiye’de vergi mükellefi ise ve ödeme/fatura bu kişi adına yapılmışsa, yıllık gelir vergisi beyannamesinden düşülebilir. Bu indirimden yararlanmak için, yapılan tüm harcamaların, öğrenci veya sponsor adına faturalandırılması ve resmi belgelere bağlanmış olması gerekmektedir.

Bu kapsamda indirime tabi olabilecek eğitim harcamaları arasında:

• Üniversiteye ödenen öğrenim ücretleri,
• Özel yurt ücretleri,
• Kitap ve eğitim materyali giderleri bulunmaktadır.

Örneğin, birçok üniversitede öğrenim ücreti binlerce dolara kadar çıkabilmektedir. Dolayısıyla, bu harcamaların düşülmesi, öğrencilere önemli bir finansal kolaylık sağlayabilir.

Türkiye standartlarında eğitim hizmetleri genellikle KDV kapsamındadır. Ancak yurt dışındaki müşterilere verilen eğitim hizmetleri için KDV istisnası uygulanabilmektedir. Bu durumda, Türkiye’ye gelip burada eğitim alan yabancı öğrencilerin genel olarak KDV’den muaf olamayacakları söylenebilir. Yani, yabancı öğrenciler Türkiye’deki üniversitelere eğitim ücreti öderken KDV ödeme yükümlülüğüne sahiptirler. Bu çerçevede, üniversiteye yurt dışından danışmanlık ya da online eğitim hizmeti alınırsa, bu tür hizmetler KDV istisnası kapsamına girmektedir.

Türkiye’de yerleşik olmayan kişilere sunulan bazı eğitim ve sağlık hizmetleri, hizmeti sunan kurum ve kuruluşların kurumlar vergisi indiriminden yararlanmasına olanak tanır. Bu durum, özellikle yabancı öğrenciler için dolaylı yoldan bir avantaj sunmaktadır. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta, bu vergi avantajının doğrudan öğrencilere değil, hizmet sunan kuruma sağlanmasıdır. Yani, eğer bir eğitim kurumu, Türkiye’deki yabancı öğrenciler için özel bir hizmet sunuyorsa, bu durum vergi indirimine tabi olabilir.

Birçok ülke ile Türkiye arasında imzalanan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları, uluslararası öğrencilerin Türkiye’deki vergi durumu açısından önemli fırsatlar sunar. Bu anlaşmalara göre, yabancı bir ülke vatandaşı, Türkiye’ye yalnızca öğretim, araştırma veya eğitim amacıyla gelip burada belirli bir süre (genellikle 2 yıl) kaldığında, elde edilen kazançlar çoğunlukla Türkiye’de vergiden muaf tutulur. Bu durum, özellikle akademik kariyer yapmak isteyen öğrenciler için oldukça avantajlıdır. Örneğin, iki yıl boyunca Türkiye’de öğretim faaliyeti gösteren bir öğretim üyesinin gelirleri, Türkiye’de vergiye tabi olmayabilir. Buradaki en önemli nokta ise, öğrencinin veya akademisyenin, sürecin başından itibaren anlaşmaların kapsamını iyi analiz etmesidir.

Ancak belirtilmelidir ki, bu düzenleme genellikle öğretim üyeleri ve araştırmacılar için geçerlidir. Lisans veya lisansüstü öğrencileri sık sık bu kapsama dahil edilmemektedir. Ülkelerarası anlaşmalar, burslar ve eğitimle doğrudan bağlantılı ödemeler için vergi muafiyeti veya istisnasına yönelik özel hükümler içerebilir, ancak bunlar ülkeye ve anlaşmaya özel değişiklikler gösterebilir. Öğrencilerin, kendi ülkeleri ile Türkiye arasındaki anlaşmaları dikkatlice incelemesi önemlidir.

Yabancı öğrencilerin Türkiye’deki vergi muafiyetleri veya indirimlerini alabilmeleri için belirli şartların sağlanması gerekmektedir. Öncelikle, öğrencinin Türkiye’de kendi adına gelir elde etmemesi şarttır. Bu, öğrencilerin yalnızca eğitim amacıyla burada bulunabileceklerini göstermek adına önemli bir kriterdir. Eğitimin yanı sıra, öğrencinin çalışma durumu da bu konuda belirleyicidir. Eğer öğrenci, eğitim süresinde bir işte çalışıyorsa, gelir vergisinin yükümlülüğü ortaya çıkacağından bu durum vergi muafiyeti ile bağıntılı değildir.

İkinci şart, eğitim masraflarının Türkiye’de vergi mükellefi olan bir sponsor tarafından karşılanması ve faturanın da bu kişinin adına düzenlenmiş olmasıdır. Bu durum, eğitim masraflarının resmi olarak belgelenmesi gerekliliğini de beraberinde getirir. Son olarak, öğrencinin geldiği ülke ile Türkiye arasındaki çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarında özel hükümler olduğunda, bu avantajlardan yararlanmak mümkün olacaktır. Bunun için detaylı bir inceleme yapmak, ileride yaşayacağınız olası zorlukları önlemek adına son derece faydalı olacaktır.