Türkiye’de eğitim almayı hedefleyen uluslararası bir öğrenci olarak, akademik kariyerinizin en önemli adımlarından biri makale ve tez yazımı olacaktır. Farklı bir dilde ve akademik kültürde bu süreci yönetmek gözünüzü korkutabilir. Ancak doğru bir rehberle, bu zorlu süreci başarıyla tamamlayabilir ve akademik yeteneklerinizi sergileyebilirsiniz.
Makale ve Tez Yazımına Giriş: Temel Kavramlar
Türkçe’de akademik yazım, belirli kurallara ve yapıya sahiptir. Bu kurallar, yazınızın anlaşılır, tutarlı ve güvenilir olmasını sağlar.
-
Tez (Thesis): Üniversite eğitiminizin sonunda, bir alandaki uzmanlığınızı kanıtlamak için hazırladığınız, özgün araştırma içeren kapsamlı bir çalışmadır.
-
Makale (Article): Bilimsel bir dergide yayımlanmak üzere hazırlanan, belirli bir konuyu ele alan ve özgün bir katkı sunan daha kısa bir akademik metindir.
-
Literatür Taraması (Literature Review): Konunuzla ilgili daha önce yapılmış tüm çalışmaları incelediğiniz ve özetlediğiniz bölümdür. Bu, kendi çalışmanızın önemini ve özgünlüğünü ortaya koymanızı sağlar.
Etkili Bir Yazı İçin Planlama ve Yapılandırma
İyi bir makale veya tez, sağlam bir planlama üzerine kuruludur.
-
Konu Belirleme: İlginizi çeken ve yeterli akademik kaynağın bulunduğu bir konu seçin. Konunuzun spesifik ve yönetilebilir olduğundan emin olun.
-
Hipotez veya Araştırma Sorusu Oluşturma: Çalışmanızın temelini oluşturacak net bir soru veya test edilebilir bir önerme belirleyin. Bu, yazım sürecinde size bir yol haritası sunar.
-
Outline (Taslak) Hazırlığı: Yazınızın ana başlıklarını ve alt başlıklarını belirleyerek bir taslak oluşturun. Bu yapı, yazım sırasında dağılmanızı engeller ve tutarlılığı sağlar.
-
Kaynak Taraması: Güvenilir akademik veritabanlarını (örneğin, ULAKBİM, Google Scholar, JSTOR) kullanarak konunuzla ilgili makaleleri, kitapları ve tezleri bulun. Kaynaklarınızı doğru şekilde not almayı unutmayın.
Türkçe Akademik Yazım İpuçları
Türkçe’de akademik yazı yazarken dikkat etmeniz gereken bazı dilbilgisel ve stilistik özellikler vardır.
-
Resmi Dil Kullanımı: Argo ve gündelik ifadelerden kaçının. Cümlelerinizin anlaşılır ve resmi bir tonda olmasına dikkat edin.
-
Doğru Terminoloji: Alanınızla ilgili Türkçe akademik terimleri doğru kullanmaya özen gösterin. Bilmediğiniz terimler için güvenilir sözlükler ve rehberlerden yararlanın.
-
Akıcı Geçişler: Bir paragraftan diğerine geçerken konunun bütünlüğünü koruyun. “Bundan dolayı,” “Bununla birlikte,” “Öte yandan” gibi bağlayıcı kelimelerle akıcılığı sağlayın.
-
Atıf ve Kaynak Gösterme: Başka bir kaynağa atıf yaparken, Türkiye’de yaygın olarak kullanılan atıf stillerinden (örneğin, APA, MLA) birini doğru şekilde uyguladığınızdan emin olun.
Unutmayın, akademik yazım bir süreçtir ve pratikle gelişir. Türk akademisyenlerden ve danışmanınızdan yardım istemekten çekinmeyin. Bu rehber, Türkiye’deki akademik yolculuğunuzda size bir başlangıç noktası sunmayı amaçlamaktadır. Başka hangi konularda rehberliğe ihtiyacınız var?
Makale ve Tezin Farkı Nedir?
Makale ve tez, her ikisi de akademik çalışmalar olsa da, amaçları, kapsamları ve yapıları açısından önemli farklılıklar taşır.
Makale (Article)
Makale, genellikle bilimsel bir dergide yayımlanmak üzere hazırlanan, belirli bir konuyu veya araştırma sorusunu kısa ve öz bir şekilde ele alan akademik bir metindir.
- Amaç: Belirli bir alanda yeni bir bulguyu, teorik bir katkıyı veya mevcut bir bilginin yeni bir yorumunu paylaşmak.
- Kapsam: Oldukça dar ve odaklanmış bir konuyu inceler. Mevcut literatüre yeni bir bilgi veya analiz ekler.
- Hacim: Genellikle 5.000 ile 10.000 kelime arasında değişir. Kısa ve net olmayı hedefler.
- Yazar(lar): Tek bir yazar tarafından yazılabileceği gibi, birden fazla yazarın ortak çalışması da olabilir.
- Yayın Süreci: Hakemli dergiler (peer-reviewed journals) aracılığıyla yayımlanır. Bu süreçte, makale, alanında uzman kişiler tarafından incelenir ve değerlendirilir.
Tez (Thesis)
Tez, bir öğrencinin üniversite diploması (lisans, yüksek lisans veya doktora) alabilmek için hazırladığı, genellikle özgün ve derinlemesine bir araştırma içeren kapsamlı bir çalışmadır.
- Amaç: Öğrencinin bir alandaki uzmanlığını ve bağımsız araştırma yapabilme yeteneğini kanıtlamak.
- Kapsam: Belirlenen konu üzerinde geniş bir literatür taraması, metodoloji, bulgular ve sonuçları içeren kapsamlı bir çalışmadır.
- Hacim: Genellikle makaleye göre çok daha uzundur (yüksek lisans tezi 50-100 sayfa, doktora tezi 200+ sayfa olabilir).
- Yazar(lar): Tek bir öğrenci tarafından yazılır ve bir akademik danışman (supervisor) eşliğinde yürütülür.
- Yayın Süreci: Üniversite senatosu tarafından onaylanır ve genellikle üniversitenin kütüphanesinde arşivlenir. Yayımlanması zorunlu değildir, ancak tezin bir bölümü daha sonra makale haline getirilebilir.
Kısacası, makale bir konu üzerindeki sınırlı ve özgün bir katkıyken, tez bir alandaki uzmanlığı kanıtlayan, derinlemesine ve kapsamlı bir projedir. İkisi de akademik dünyaya katkıda bulunur, ancak farklı roller üstlenirler.
Sıkça Sorulan Sorular
ChatGPT ile Makale Yazılır mı?
ChatGPT, makale yazımında fikir oluşturma, taslak hazırlama ve dil düzenleme gibi aşamalarda bir yardımcı araç olarak kullanılabilir, ancak etik kurallar gereği doğrudan makale yazımında kullanılmamalıdır.
Akademik Makale Nedir?
Akademik makale, belirli bir konuda özgün araştırma bulgularını veya yeni bir teoriyi bilim dünyasına sunan, hakemli dergilerde yayımlanan bilimsel bir metindir.
Tez Hangi Yazı Tipiyle Yazılır?
Tez yazımında genellikle Times New Roman veya Arial gibi kolay okunabilen, resmi yazı tipleri tercih edilir. Bu, akademik standartlara uygunluk açısından önemlidir.
Makale Yazmanın Püf Noktaları Nelerdir?
Net bir tez belirleyin, sağlam kanıtlarla destekleyin, mantıksal bir akış oluşturun ve kaynakça kurallarına titizlikle uyun. Etkili bir başlık ve özet hazırlayın.
Akademik Makalelerde Hangi Yazı Tipi Kullanılmalıdır?
Akademik makalelerde Times New Roman (12 punto) veya Arial (11 punto) gibi yaygın ve kolay okunabilen yazı tipleri tercih edilir. Yayınlanacak derginin format kurallarına mutlaka uyun.