Türkiye’de sınav sonucuna itiraz süreci, itiraz edilen sınavın türüne göre (üniversite içi sınav, ÖSYM sınavı gibi) farklılık gösterebilir. Ancak genel olarak izlenmesi gereken adımlar ve dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:
Genel İtiraz Süreci Adımları
Sınav sonuçlarına itiraz, genellikle iki ana aşamadan oluşur: İlgili Kuruma İdari Başvuru ve sonrasında, ret cevabı alınırsa veya süre geçerse Yargı Yolu (İdari Dava).
1. Kurum İçi İtiraz Başvurusu
Bu, genellikle notunuzun hatalı hesaplandığını veya bir maddi hata olduğunu düşündüğünüzde izlemeniz gereken ilk yoldur.
-
İlgili Yönetmeliği İnceleme: Öncelikle, sınava girdiğiniz kurumun (Üniversite/Fakülte, ÖSYM vb.) Eğitim-Öğretim Yönetmeliği veya ilgili Sınav Kılavuzu‘nu kontrol edin. İtiraz süresi, yöntemi ve ücreti gibi kritik bilgiler burada yer alır.
-
Süreye Dikkat: İtiraz süresi kurumlara göre değişmekle birlikte, üniversitelerde genellikle sınav sonuçlarının ilanını izleyen 3 ila 5 iş günü içinde, ÖSYM’de ise ilgili kılavuzda belirtilen kısa bir süre içinde yapılır. Bu sürelere uymak zorunludur.
-
Dilekçe Hazırlama: İtirazınızı, itiraz nedeninizi açık ve anlaşılır bir şekilde belirten bir dilekçe ile yapın. Üniversitelerde genellikle Öğrenci İşleri veya ilgili Bölüm Başkanlığı’na, ÖSYM sınavlarında ise kurumun belirlediği adres ve formatta (genel amaçlı dilekçe örneği) gönderilir.
-
Gerekiyorsa Ücret Yatırma: ÖSYM gibi bazı kurumlarda, sınav sonucunun veya evrakın incelenmesi için belirlenen bir ücreti ilgili banka hesabına yatırıp dekontu dilekçenize eklemeniz gerekebilir.
-
Başvuruyu Tamamlama: Dilekçenizi (ıslak imzalı veya elektronik sistem üzerinden) belirtilen birime süresi içinde teslim edin. Bazı üniversitelerde Öğrenci Bilgi Sistemi (OBS) üzerinden elektronik başvuru başlatılıp, sonrasında çıktısının bizzat teslimi istenebilir.
-
Değerlendirme: Kurum, itirazınızı genellikle yalnızca maddi hata (toplama hatası, optik okuma hatası, vs.) yönünden inceler ve bir karara bağlar.
2. İdari Yargı Yolu (Not Tespit Davası/İptal Davası)
Kurum içi itirazınız reddedilirse veya kurum, itiraz süresi içinde bir cevap vermezse (zımni ret), İdare Mahkemesi‘nde Not Tespit Davası veya İptal Davası açma hakkınız doğar.
-
Dava Açma Süresi: İtirazınızın reddi kararının size tebliğ edilmesinden itibaren 60 gün içinde dava açmanız gerekir.
-
Görevli Mahkeme: İdare Mahkemeleri görevlidir. Yetkili mahkeme ise, idari işlemi yapan kurumun (üniversite, ÖSYM) bulunduğu yerdeki mahkemedir.
-
Hukuki Destek: İdari yargılama süreci, özel ve teknik hukuki kurallar içerdiğinden, hak kaybı yaşamamak için bir avukattan hukuki destek almanız şiddetle tavsiye edilir.
-
Bilirkişi İncelemesi: Mahkeme, genellikle dosya kapsamında bilirkişi incelemesi yaptırarak notunuzun doğru hesaplanıp hesaplanmadığını, sorularda veya cevaplarda bir hata olup olmadığını belirler.
Türkiye’de okuyan uluslararası bir öğrenciyseniz, sınav sonuçlarına itiraz süreciniz Türk vatandaşları ile tamamen aynıdır. Uluslararası statünüz, itirazın kurallarını veya yöntemini değiştirmez. İzlemeniz gereken yol, hangi sınava itiraz ettiğinize bağlıdır: üniversite içi bir sınava mı (vize, final) yoksa ÖSYM gibi merkezi bir kurumun sınavına mı?
Üniversite İçi Sınav Sonuçlarına İtiraz
Üniversitenizdeki derslerden aldığınız notlara (ara sınav, final, bütünleme) itiraz etmek istiyorsanız, öncelikle kendi üniversitenizin Yönetmeliği’ni kontrol etmelisiniz.
- Yönetmeliği İnceleyin: Her üniversitenin kendi Eğitim-Öğretim Yönetmeliği bulunur. Bu yönetmelikte, sınav sonuçlarının ilan edilmesinden itibaren itiraz için tanınan süreyi (genellikle çok kısadır, 3 ila 5 iş günü civarındadır) ve itirazın nasıl yapılacağını bulacaksınız.
- Dilekçe Hazırlayın: İtirazınızı, itiraz nedeninizi açıkça belirten bir dilekçe ile yapmanız gerekir. Bu dilekçe örneklerini genellikle Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı’ndan ya da ilgili fakülte sekreterliğinden temin edebilirsiniz. Dilekçenizde öğrenci numaranız, itiraz ettiğiniz ders ve asıl itiraz gerekçeniz (genellikle maddi hata yani toplama ya da okuma hatası iddiası) yer almalıdır.
- Başvurunuzu Yapın: Hazırladığınız dilekçeyi imzalayarak süresi içinde Öğrenci İşleri’ne bizzat teslim etmelisiniz. Bazı modern üniversiteler, öncelikle Öğrenci Bilgi Sistemi (OBS) üzerinden elektronik başvuru yapmanızı isteyip, ardından ıslak imzalı çıktısını talep edebilir. Başvurunuzun kaydını gösteren belgeyi almayı unutmayın.
- Değerlendirme: İtirazınız ilgili öğretim görevlisi tarafından incelenir. İtirazlar genellikle yalnızca notun hesaplanmasında hata olup olmadığı yönünden değerlendirilir ve sonucu size bildirilir.
İdari Yargı Yolu (Dava Açma)
Eğer kurum içi itirazınız reddedilirse veya kurumdan istediğiniz sonucu alamazsanız, son çare olarak İdare Mahkemesi’nde dava açma hakkınız vardır.
- Dava Süresi: Kurumun (üniversite ya da ÖSYM) itirazınızı reddetme kararının size tebliğ edilmesinden itibaren 60 gün içinde dava açmanız gerekir.
- Hukuki Destek: Bu aşama karmaşık hukuki prosedürler gerektirdiğinden, bir avukattan profesyonel destek almanız önemlidir. İdare mahkemeleri bu tür davalarda genellikle sınav kağıdınızı incelemek üzere bilirkişi atar.
Unutmayın, uluslararası bir öğrenci olarak Türkiye’deki yasalara tabi olursunuz ve bu süreçte dil engeli yaşamamak için gerekli belgeleri ve dilekçeleri doğru şekilde hazırlamak büyük önem taşır.