Türkiye’de fotoğraf ve video çekme kuralları, genellikle kamusal alanlar, özel hayatın gizliliği ve ulusal güvenlik olmak üzere üç ana alana odaklanır. Fotoğrafçılıkta yasal sınırları belirleyen temel mevzuat, Türk Ceza Kanunu (TCK) ve Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK)‘dur.
İşte Türkiye’de fotoğraf çekimi yaparken dikkat etmeniz gereken başlıca kural ve kısıtlamalar:
I. Kişi Fotoğrafı Çekme ve Kişisel Verilerin Korunması
Türkiye’de bir kişinin fotoğrafını çekmek ve bu fotoğrafı kullanmak, o kişinin özel hayatını ve kişisel verilerini doğrudan ilgilendirir.
1. Özel Hayatın Gizliliği ve Rıza (TCK md. 134)
- Esas Kural: Bir kişinin açık rızası olmadan fotoğrafını çekmek ve yayınlamak, “özel hayatın gizliliğini ihlal” suçu kapsamına girebilir.
- Kamusal Alan İstisnası: Kamuya açık bir alanda (sokak, park, meydan gibi) çekim yaparken, kadraja giren diğer insanların genel bir kalabalık veya manzaranın parçası olarak görünmesi çoğunlukla bir sorun teşkil etmez. Ancak, özel olarak bir kişiye odaklanarak, o kişinin kişisel yaşamını veya özel anlarını yansıtacak şekilde fotoğrafını çekmek ve yayınlamak, kişinin rızası yoksa suçtur.
- Cezai Yaptırım: İzinsiz fotoğraf çekmenin ve yayımlamanın cezası, duruma göre 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile sonuçlanabilir.
2. Ticari Kullanım ve KVKK
- Ticari Amaç: Çekilen bir fotoğrafı reklam, tanıtım veya başka bir ticari amaçla kullanmak isterseniz, fotoğraftaki kişilerin (yüzleri net görünüyorsa) mutlaka yazılı ve açık rızasını almanız gerekir. Bu, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) gereğidir.
- Çocukların Görüntüsü: 18 yaşından küçüklerin fotoğraf ve videolarının yayımlanması, ailenin (veli veya vasinin) açık rızasına tabidir ve çocukların “üstün yararı” gözetilerek çok daha katı kurallara tabidir.
II. Kısıtlı ve Yasak Bölgelerde Çekim Kuralları
Türkiye’de belirli hassasiyeti olan bölgelerde fotoğraf çekimi yapmak kesinlikle yasaktır veya izne bağlıdır.
| Kısıtlı Bölge | Kural ve Kısıtlama |
| Askeri Yasak Bölgeler | Kesinlikle yasaktır. Kışla, karargâh, sınır bölgeleri, askeri tesis ve araçların fotoğraf, video, harita veya krokisinin çekilmesi yasaktır. Bu yasağa uymamak ağır cezai yaptırımlara (hapis cezası) neden olabilir. |
| Havalimanları | Havalimanlarının güvenlik bölgeleri, uçuş pistleri, gümrük ve pasaport kontrol noktalarında, güvenlik görevlileri tarafından aksi belirtilmedikçe fotoğraf veya video çekimi genellikle yasaktır veya kısıtlanmıştır. |
| Özel Mülkler/İşletmeler | Bir işletmenin (fabrika, mağaza, ofis vb.) veya özel bir konutun içini, mülk sahibinin izni olmadan fotoğraflamak yasaktır. |
| Resmi Binalar | Polis karakolları, Adliye binaları, Cezaevleri, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) binaları gibi kritik öneme sahip resmi kurumların dışından bile fotoğraf çekmek, güvenlik birimleri tarafından kısıtlanabilir. |
| Ören Yerleri ve Müzeler | Bazı arkeolojik sit alanları ve müzelerin içerisinde, tarihi eserlerin korunması amacıyla (flaş kullanma yasağı veya tamamen çekim yasağı gibi) özel kurallar uygulanır. Ticari amaçlı çekimler için Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan izin alınması şarttır. |
III. Havadan Çekim (Drone) Kuralları
Türkiye’de drone (insansız hava aracı) ile fotoğraf veya video çekmek, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) kurallarına tabidir.
- Kayıt Zorunluluğu: Belirli ağırlığın üzerindeki tüm drone’ların SHGM sistemine kaydı zorunludur.
- Uçuş İzni: Yerleşim yerleri, kalabalık alanlar, askeri bölgeler ve havaalanı çevresi gibi hassas bölgelerde uçuş yapmak ve çekim yapmak için önceden izin alınması gerekir. İzinsiz drone uçuşları ağır para cezalarına ve drone’a el konulmasına neden olabilir.
Fotoğraf çekerken her zaman yasalara uymaya ve özellikle bireylerin özel yaşamına saygı göstermeye özen göstermeniz önemlidir. Şüphe duyduğunuz durumlarda izin istemek en güvenli yoldur.
Yerel Halkla İletişim: Fotoğraf Çekerken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yerel halkla fotoğraf çekerken, saygılı ve dikkatli olmak önemlidir. Yerel halkın izni olmadan fotoğraflarını çekmek, rahatsızlık yaratabilir. Bu nedenle, fotoğraf çekerken şu noktalara dikkat edin:
- İzin Alın: Yerel halkın fotoğraflarını çekmeden önce onlardan izin isteyin.
- Saygılı Olun: Yerel kültüre ve geleneklere saygı gösterin. Bazı yerlerde, fotoğraf çekmek istemeyen insanlar olabilir.
- Etkileşimde Bulunun: Yerel halkla iletişim kurarak, onların hikayelerini dinleyin. Bu, daha anlamlı fotoğraflar çekmenize yardımcı olabilir.
Türkiye’de Fotoğraf Çekme Fırsatları: En Güzel Mekanlar ve Manzaralar
Türkiye, fotoğraf çekmek için birçok harika mekana sahiptir. İşte Türkiye’de fotoğraf çekmek için en güzel yerlerden bazıları:
- Kapadokya: Peri bacaları, yer altı şehirleri ve sıcak hava balonları ile Kapadokya, fotoğrafçılar için bir cennettir.
- Pamukkale: Beyaz travertenleri ve sıcak su kaynakları ile Pamukkale, eşsiz bir doğal güzelliktir.
- İstanbul: Tarihi yapıları, boğaz manzarası ve renkli sokakları ile İstanbul, fotoğraf çekmek için mükemmel bir şehirdir.
- Efes Antik Kenti: Tarihi kalıntıları ve mimarisi ile Efes, tarih meraklıları için harika bir fotoğraf noktasıdır.
- Fethiye: Mavi lagünleri ve doğal güzellikleri ile Fethiye, yaz aylarında fotoğraf çekmek için ideal bir yerdir.
Sık Sorulan Sorular (FAQ)
İzinsiz fotoğraf çekmenin cezası var mı?
Türk Ceza Kanunu’na göre, bir kişinin rızası olmadan fotoğrafını çekmek ve yayınlamak özel hayatın gizliliğini ihlal suçudur ve hapis cezası ile sonuçlanabilir.
Kamu kurumlarında fotoğraf çekmek yasal mıdır?
Genellikle yasaktır veya izne tabidir. Askeri bölgeler ve Emniyet binaları gibi kritik kurumlar ile mahkeme salonları gibi yerlerde çekim yapmak kesinlikle yasaktır.
Fotoğraf çekerken nelere dikkat etmeliyiz?
Kişi rızasına, özellikle de çocukların görüntüleri söz konusu olduğunda aile rızasına öncelik verin. Askeri ve güvenlik bölgeleri ile özel mülkleri izinsiz çekmeyin.
Hastanede fotoğraf çekmek artık yasak mı?
Hastane içerisinde ve özellikle hasta, personel veya tıbbi müdahale görsellerinin rızasız çekilmesi kesinlikle yasaktır ve kişisel veri ihlali sayılır.